PHÂN TÍCH CẢNH VẬT NƠI PHỐ HUYỆN TRONG BÓNG TỐI

1/ Âm thanh (tiếng trống, tiếng hoa bàng):

• Mang tín hiệu thời gian: Trống cầm canh, trống thu không (Trống thu không yên tĩnh, gợi ý từng bước đi thời gian: Từng tiếng một – từng tiếng trống như từng giọt thời gian, thong thả, buồn bã; Gọi: nhân hóa => tiếng trống có linh hồn, có tâm trạng => nỗi buồn trong âm thanh gợi nỗi buồn trong cảnh vật).
• Mang đặc trưng phố huyện: tù đọng (muỗi, ếch nhái); thơ mộng (hoa bàng rụng).

2/ Màu sắc:

• Đỏ rực, hồng => như hòn than sắp tàn => Chỉ với một so sánh: những gì chói chang, rực rỡ đã trở thành tàn lụi.
• Nghệ thuật: Âm điệu của những câu mở đầu: Đều kết thúc bằng thanh huyền. Nếu tách riêng từng câu, ta thấy tác giả tả rất sát thực các chi tiết, nhưng khi gộp lại, tất cả hài hòa trong âm điệu êm ả, chùng xuống, lắng xa. Xét riêng từng câu “Chiều, chiều rồi”: Nếu ở góc độ thông báo, câu này thừa 1 chữ “Chiều”. Nhưng cả câu văn gợi ấn tượng lan tỏa, nhẹ nhàng

3/ Bóng tối (được miêu tả trong những trạng thái khác nhau)

• Lũy tre => Mắt Liên => Con đường => Cả phố huyện.
• Hơi tối => Tối hết cả
• Nhá nhem (khiến những hòn đá mấp mô vì 1 bên sáng, 1 bên tối) => Tối đen.
• Ngập dần đầy => Đầy bóng tối.

=> Tạo cho cảnh vật không khí rất riêng: Êm như ru => Êm như nhung (Cảm giác thân mật, ấm áp, khác hẳn bóng tối ghê rợn trong “Chữ người tử tù” (Nguyễn Tuân).

4/ Trong bóng tối bao trùm vẫn thoáng hiện ra ánh sáng

• Ngọn đèn chị Tí: quầng sáng.
• Ngọn đèn phở Siêu: chấm lửa nhỏ.
• Ngọn đèn chị em Liên: hột sáng.

=> Ánh sáng xuất hiện, không đủ sức xua tan màn đêm, trái lại, chỉ làm cho đêm tối mênh mông hơn.

=> Bóng tối vượt qua ranh giới tự nhiên, thấm vào da thịt con người, chấn chìm miền quê này vào màn đêm mênh mông không đáy.

=> Tất cả gây ấn tượng về một ngày tàn.